Co to jest doner kebab?

Świat kebabów nie byłby taki, jakim znamy go dziś, gdyby nie pewna odmiana tego dania – prawdopodobnie najbardziej popularna wersja w Polsce, którą spotkamy w niemal każdej restauracji z kebabem. Doner kebab to danie tak charakterystyczne i synonimiczne z całym spektrum różnorakich dań mięsnych z Bliskiego Wschodu, że mamy pewność, iż kogo byście nie spytali – słowo „kebab” będzie kojarzył właśnie z odmianą doner.

Jeśli nie zastanawialiście się nigdy głębiej nad tą wersją kebaba – zapraszamy do lektury! Z pewnością dowiecie się czegoś nowego o waszej ulubionej potrawie.

Co to jest doner kebab i skąd pochodzi?

Gdzie powstał pierwszy doner i co właściwie oznacza to nazwa? Aby zrozumieć, co to jest doner kebab i skąd wzięła się jego turecka nazwa, wystarczy popatrzeć na sposób, w jaki jest przygotowywany. To widok, który zna każdy bywalec polskich restauracji z kebabem – na pionowym rożnie pieką i obracają się warstwy pysznej baraniny lub wołowiny… No właśnie, obracają się – „doner” znaczy bowiem nic innego, jak „obracający się” w języku tureckim!

Skąd wziął się pomysł na pieczenie mięsa na pionowym ruszcie? Badając źródła historyczne natrafiono na wzmianki z XIX wieku, wg których Iskander Usta, kucharz z Bursy miał zapoczątkować ten sposób przygotowywania kebabu. Jednakże – jego popularyzacja nastąpiła w Niemczech prawie 100 lat później. Za „ojca chrzestnego” współczesnego doner kebab uznaje się Kadira Nurmana, który wyemigrował z Turcji, aby zacząć pracę w Berlinie. W latach 70 otworzył punkt przy berlińskim Dworcu ZOO, w którym serwował danie składające się z cienkich tureckich chlebków, sałatki i oczywiście opiekanego na obracającym się ruszcie mięsa – w tym momencie jest to numer 1, jeśli chodzi o street food w Niemczech.

Obserwując piekący się doner, z pewnością zwrócicie uwagę na fakt, że ma on kształt odwróconego stożka. Dlaczego? Dzięki takiej formie mięso nie wysusza się, gdyż wilgoć zawarta w mięsie spływa po stożku i nasyca dolne partie donera; jednocześnie cały wytapiający się tłuszcz ma szansę skapywać w odpowiednie miejsce pod rożnem, dzięki czemu doner kebab jest soczysty, lecz nieprzesadnie tłusty.

Doner kebab i fenomen jego popularności w Europie

Warto zwrócić uwagę na różnorodność wariantów doner kebab, które z czasem mocno zmieniały się w różnych częściach Europy. W zależności od konkretnego kraju doner kebab może być serwowany na różne sposoby: w Niemczech popularne są wersje z różnymi rodzajami sałatek i sosów, podczas gdy w Polsce częściej spotyka się opcje z bułką pita lub lawaszem. Wszędzie można znaleźć coś specyficznego, co sprawia, że kebab staje się lokalną specjalnością, zachowując jednocześnie swoje tureckie korzenie. 

W krajach skandynawskich doner kebab jest często podawany z frytkami i sosem czosnkowym, co nadaje mu wyjątkowy, regionalny charakter. W Wielkiej Brytanii powstał nawet specyficzny wariant tego dania, zwany „doner meat and chips”. Ciekawym rozwiązaniem jest także podawanie rozmaitych rodzajów pieczywa, takich jak naan, pita czy flatbread. Popularność kebabów w Wielkiej Brytanii jest tak duża, że wiele miast, jak choćby Londyn, Birmingham czy Manchester, słynie z ulic pełnych kebabowni, gdzie mieszkańcy i turyści mogą spróbować różnych wersji tego pysznego dania.

Ta różnorodność pokazuje, jak uniwersalnym i elastycznym daniem jest doner kebab – z łatwością można dostosować go do lokalnych tradycji i gustów kulinarnych. To, co zaczęło się jako prosty sposób przygotowywania mięsa, przekształciło się w globalny fenomen kulinarny, który łączy ludzi z różnych kultur i regionów.

Przygotowanie doner kebab

Jak przygotowuje się ten rodzaj kebaba? W przypadku doner kebab – przepis kojarzymy chyba prawie wszyscy. Na rożen nakładane są cienkie płaty baraniny (to najbardziej tradycyjne mięso do kebaba), które później skrawane są ostrym nożem. Niezbędnymi dodatkami do mięsa są: sałatka warzywna (sałata lub coleslaw, pomidory, ogórki, cebula – wybór jest spory), sosy (najczęściej łagodny, jogurtowy i ostry, paprykowy) oraz pieczywo, w którym zamykamy całość. Oczywiście – mięso musi być odpowiednio przyprawione, a wybrany typ placka lub bułki to najczęściej pieczywo do kebaba z rodowodem z Bliskiego Wschodu.

W przypadku tak przygotowanego doner kebaba – ilość kcal z reguły nie robi nam różnicy, gdyż chyba wszyscy zgodzą się, że to danie, wobec którego wielu z nas ma sentyment i lubimy zwyczajnie poprawić sobie nim humor. Ale jeśli mamy ochotę na bardziej dietetyczną wersję donera – nic nie stoi na przeszkodzie, aby spróbować wersji na talerzu, bez pieczywa bądź sporządzonej przy użyciu lżejszego mięsa drobiowego.

Doner kebab, czyli danie ponad podziałami

Doner kebab to nie tylko smakowite danie, ale także ważny element kulturowy i społeczny, szczególnie w kontekście diaspory tureckiej w Europie. Dla wielu emigrantów z Turcji, otwieranie małych restauracji z kebabem stało się sposobem na integrację i budowanie nowego życia w obcych krajach. Spotkania przy kebabie, wymiana doświadczeń i rozmowy o kulturze czy ojczyźnie to elementy, które pomagają w tworzeniu wspólnoty. W ten sposób doner kebab stał się symbolem nie tylko smaku, ale i kulturowej adaptacji oraz współpracy osób pochodzących z różnych światów. To także dowód na to, jak kuchnia może łączyć ludzi, budować mosty między różnymi społecznościami i wspierać integrację.

A na koniec ciekawostka! Doner to nie tylko przysmak popularny w Europie. Dla kanadyjskiego miasta Halifax jest to oficjalna, sztandarowa potrawa, zwana w tamtym regionie „donair”. Doner kebab to więc danie o bogatej historii, popularne na całym świecie – ciężko przejść obok niego obojętnie, szczególnie gdy czujemy apetyczny zapach z naszej ulubionej restauracji…

Sprawdź również nasz wpis na temat kebabu kraftowego.